شایع ترین اختلال خوش خیم ژنیکولوژیک در نظر گرفته4 % زنان سن – شده است و تخمین زده شده است که 54باروری را گرفتار می کند. اندومتریوز نوعی اختلال دردناک است که در آن بافتهایی که در داخل رحم(اندومتریوم)به طور طبیعی قرار دارند ،در خارج از رحم رشد می کند.آندومتریوز معمولا در تخمدان ، لوله فالوپ و لگن شما شروع به رشد می کند. به ندرت، این بافت به اطراف اندام های لگنگسترش می یابد.اندومتریوم در حالت طبیعی در رحم با هرسیکل قاعدگی ضخیم شده و تخریب می شود که در نهایت موجب خونریزی می شوددر صورتی که این بافت از بدن خارحنشود در تخمدانها وارد شده و کیستی به نام اندومتریوز ممکناست تشکیل شوندکه بافت اطراف آن راتحریک می کند، درنهایت با رشد این بافت اسکار و چسبندگی در لوله های فالوپو لگن ایجاد کند . آندومتریوز، درد شدیدی به خصوص درطول دوره قاعدگی ایجاد می کند.
علائم اندومتریور:
درد لگن مخصوصا دردوره قاعدگی(دیس منوره)
درد شدید و گرفتگی در ناحیه شکم
احساس درد در هنگام مقاربت یا بعد از آن( دیس پارونی)
احساس درد در هنگام ادرار کردن
خونریزی بیش از حد طبیعی در دوران قاعدگی یاخونریزی گاه به گاه( منوراژی) یا بین سیکل قاعدگی(منومتروراژی)رخ دهد .
خستگی
اسهال
یبوست
ضعف
حالت تهوع
علائم این بیماری با برخی از بیماری ها مشترک می باشد مثلا درد لگن که در التهاب لگن یا کیست تخمدان نیز مشاهده می شود.
محل های درگیر علاوه بر تخمدان شایع ترین محل های درگیر لوله های فالوپ و لیگمان پهن و کلدوساک خلفی هستند ولی اندومتریوز می تواند تقریبا هر جایی در بدن شامل مثانه و روده را درگیر کند.
علل اندومتریوز:
اگر چه علت دقیق اندومتریوز مشخص نیست، اما شرایطیممکن است باعث ایجاد این بیماری شود:برگشت خون قاعدگی حاوی سلولهای آندومتری است که ازطریق لوله های فالوپ از بدن خارج می شود در صورتی کهاین خون به جای اینکه از بدن خارج شود به داخل حفره لگن بریزد . این بافتها به دیوار لگن رشد کرده و در هر سیکل قاعدگی به دیواره می چسبند که در نهایت باعث بیماری اندومتریوز می شود.
عوارض جراحی:
(بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی ، سلول های اندومتریممکن است با برش جراحی به دیواره لوله های فالوپ بچسبند)
اختلال در سیستم ایمنی
عوارض اندومتریوز:
ناباروری:
شایع ترین عارضه آندومتریوز ناباروری است.تقریبا یکسوم از زنان مبتلا به آندومتریوز مشکل باروری دارند .برای باروری، تخمک باید از تخمدان آزاد شود، تخمک آزادشده از لوله فالوپ عبور کرده و در مجاورت اسپرم قرار میگیرد. تخمک خود را به دیواره رحم وصل می کند تا شروع به رشد کند. اندومتریوز لوله فالوپ را متزلزل کرده در نتیجه تخمک و اسپرم را از هم جدا نگه دارد. این بیماری به ندرت تاثیر مستقیمی روی تخمک و اسپرم می گذارد .با این حال،بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز خفیف تا متوسط میتوانند در دوران بارداری باردار شوند. پزشکان گاهی به زنان مبتلا به آندومتریوز توصیه می کنند تا بارداری را به تأخیرنیندازند زیرا ممکن است وضعیت با گذشت زمان نیز بدترشود.
سرطان تخمدان:
سرطان تخمدان در زنان مبتلا به اندومتریوز بالاتر از حدانتظار است. به طور طبیعی خطر ابتلا به این سرطان در طولعمر بندرت مشاهده می شود. نوع دیگری از سرطان آدنوکارسینوما می باشد که در اثر بیماری آندومتریوز ایجاد می شود .
تشخیص اندومتریوز:
معاینه لگن:
برای تشخیص اندومتریوز و سایر شرایطی که می تواند باعث درد لگن شود، پزشک از فرد می خواهد علائم خود را از جمله محل درد و زمانی که رخ داده را توصیف کند. در طول معاینه لگن، دکتر به صورت فیزیکی لگن را برای تشخیص ناهنجاریهایی مانند کیست در اندام های تناسلی یا توده هایی در رحماحساس می کند.
سونوگرافی ترانس واژینال:
سونوگرافی اولین مدالیته تصویر برداری انتخابی پذیرفته شدهاست در حالیکه MRI (ام آر آی)ابراز حل مساله در نظرگرفته شده است .شایع ترین تظاهر بافت اندومتریوزی، اندومتریوما می باشد که در سونوگرافی با ظاهر اکوهای LEVEL-LOW داخلی هموژن منتشر تشخیص داده می شوند ، اندومتریوما همچنین تحت عنوان کیست های شکلاتی شناخته می شود که متعددهستند و ظاهر متنوعی از کیست بدون اکو یا توده با ظاهرسالید ایجاد شده توسط تجزیه محصولات خونی در طی زمان ایجاد می شود. ظاهر سونوگرافیک کارکتریستیک آن یک توده عمدتا کیستیک با حدود مشخص تک حجره ای یا چند حجرهای است که شامل اکوهای داخلی LRVEL -LOW منتشرهموژن می باشد.کالرداپلر فلوی مختصری را نشان می دهد.(در مقابل کورپوسلوتئوم که بصورت تی پیک فلوی افزایش یافته دارد)
لاپاراسکوپی:
برای اطمینان از وجود اندومتریوز از لاپاراسکوپی استفاده می شود. این روش بهترین گزینه تشخیص برای تعیین میزانو محل اندومتریوز می باشد.
درمان اندومتریوز:
درمان آندومتریوز معمولا با دارو یا جراحی است. روشی که پزشک برای درمان انتخاب می کند بستگی به شدت علائم واحتمال باروری فرد دارد.
