فشار خون بالا

فشار خون نیرویی است که باعث میشود، خوندرون رگها جریان پیدا کند.
در ابتدا باید بدانید که این امکان وجود دارد که فرد بدون داشتن هیچ علائمی سال هاي سال مبتلا به فشار خون بالا(هیپرتانسیون) باشد.
فشار خون بالاي کنترل نشده،خطر ابتلا به بیماري هاي جدي مانند سکته و حمله قلبی را افزایش می دهد.
فشار خون با میزان خونی که توسط قلب پمپ می شود و مقدار مقاومت ایجاد شده دربرابر جریان خون توسط شریان ها تعریف می شود.
هرچه میزان خون بیشتري توسط قلب پمپ شود وهرچه شریان ها باریک تر و تنگ تر باشند فشار خون بالاتر خواهد بود.
خوشبختانه فشار خون بالا را می توان به آسانی تشخیص داد و بعد از این که فرد متوجه شد دچارفشار خون بالا است می تواند با پزشک خود در جهت کنترل آن همکاري کند.

علائم

بیشتر افراد مبتلا به فشار خون بالا حتی زمانی که فشارسنج، میزان خطرناکی را نشان می دهد، هیچ نوع علائم ویا نشانه اي از این بیماري ندارند.
گر چه تعداد کمی ازافراد مبتلا به فشار خون بالا دچار سردرد، سرگیجه و یامقدار کمی خون دماغ می شوند
ولیکن این علائم تا زمانیکه فشار خون بالا به سطح پیشرفته و یا حتی تهدید کننده نرسد، ظاهر نمی شوند

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

خیلی از افراد تصور می نمایند که تا زمانی که دچار علائم فشار خون بالا نشده اند نیازي به مراجعه به پزشک جهت چک کردن فشار خون، ندارند
فشارخون شمابایدهردوسال یک باراندازه گیري شود.
چنانچه پزشک خودرابه طورمنظم ملاقات نمی کنیدولی درعین حال نگران میزان فشار خون خود هستید
می توانید جهت پایش آن به مراکزبهداشتی موجود در سطح شهر مراجعه کنید.

دو نوع فشار خون بالا وجود دارد:

فشار خون اولیه: در 90 تا 95 درصد از بزرگسالان مبتلا
به فشار خون بالا، علت مشخصی وجود ندارد. این نوع فشار خون را فشار خون اولیه می نامند.

فشار خون ثانویه: 5 تا 10 درصد بقیه ي موارد فشارخون بالا تحت شرایط و علل خاصی ایجاد می گردند.
این نوع از فشار خون بالا را فشار خون ثانویه می نامند.
نسبت به نوع اولیه، فشار خون شدیدتري را سبب  می شود.

مقدار طبیعی فشار خون 120 روي 80 میلیمترجیوه است.
مقدار بین 120 روي 80 تا 139 بر روي 89به عنوان مرحله پیش از فشار خون بالا در نظرگرفته می شود.
فشار خون 140روي 90 و بیشتراز آن نیز نشان دهنده ابتلا به فشار خون بالاست.

عوامل خطر

فاکتورهاي خطر بسیار زیادي براي فشار خون بالا وجود دارد.

فاکتورهاي خطر این بیماري عبارت هستند از:

• سن: خطر فشار خون بالا با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد.
در اوایل سن میانسالی فشار خون بالادر مردان معمول است. در زنان نیز این بیماري بعد ازیائسگی معمول می شود
.
• نژاد: فشار خون بالا در سیاه پوستان رایج تر است ودر آن ها در سنین پایین تري از سفید پوستان گسترش می یابد.
عوارض جدي فشار خون بالا نیزمانند سکته و حمله قلبی در سیاه پوستان معمول تراست.

• سابقه خانوادگی: فشار خون بالا بیشتر در اعضاءیک خانواده و به صورت خانوادگی نمایان می شود.

دیگر عوامل خطر فشار خون بالا که قابل کنترل هستند، عبارتند از:

• چاقی یا اضافه وزن: هرچه شما بیشتر دچار اضافه وزن باشید،
به خون بیشتري براي رساندن اکسیژنو مواد مغذي به بافت هاي بدن تان نیاز دارید وهنگامی که حجم خون گردشی در رگ هاي شماافزایش می یابد فشار وارده بر دیواره هاي عروقی نیز افزایش می یابد.

• عدم تحرك: افرادي که تحرك ندارند ضربان قلب بیشتري دارند.
هرچه ضربان قلب بیشتر باشد یعنیدر هر انقباض، قلب سخت تر کار می کند و فشار قويتر بر شریان ها اعمال می شود.
کمبود فعالیت بدنی خطر چاقی و اضافه وزن را نیز افزایش می دهد.

• استعمال دخانیات: نه تنها استعمال دخانیات بلافاصله پس از مصرف به صورت موقتی فشارخون را بالا می برد
بلکه مواد شیمیایی موجود دردخانیات به سطوح دیواره شریانی آسیب وارد میکنند و منجر به باریک شدن شریان ها و افزایش فشارخون می شوند .

• نمک(سدیم) فراوان در غذاها: مصرف زیاد سدیم باعث نگه داري مایعات در بدن می شود که منجر به افزایش فشار خون می گردد.

• پتاسیم کم در غذاها: پتاسیم به حفظ تعادل سدیم درسلول هاي بدن کمک می کند.
چنان چه پتاسیم کافی دریافت نکنید، سدیم بالایی در خون انباشته می شود .

مصرف کم ویتامین D : مصرف بسیار پایین ویتامینD در رژیم غذایی می تواند منتهی به فشار خون بالادر تولید آنزیمی توسط کلیه که D شود.ویتامین فشار خون را تحت تاثیر قرار می دهد نقش دارد .
• مصرف الکل: نوشیدن الکل به صورت مداوم به قلب آسیب می رساند. مصرف گاه به گاه الکل نیز به صورت موقتی فشار خون را افزایش می دهد چرا که منجر به ترشح هورمن هایی می شود که جریان خون و ضربان قلب را افزایش می دهد.

فشار خون بالا: فشار ماکزیمم مساوی یا بیش از 140میلی متر جیوه و فشار مینیمم مساوی یا بی ش ا ز 90میلی متر جیوه.براي افرادی که بیماري عروق کرونر قلب، دیابت وبیماری کلیوی دارند فشار ماکزیمم مساوی یا بیش از130 و فشار مینیمم مساوي یا بیش از 85 به عنوان فشار خون بالا در نظر گرفته میشود.

 

به منظور پیشگیري از ابتلا به فشار خون بالا نکات زیر را در زندگی روزانه مورد توجه قرار دهید:

 

• اگر افزایش وزن دارید با رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی آن را کاهش دهید .
• خوراکیهاي سالم مانند سبزيها، میوهها، حبوبات و خوراکی های کم چرب میل کنید.

کوشش کنید در حد امکان از میزان نگرانیهاي روزانه هرچه ممکن است بکاهید و شرایط سازگاري با محیط خودرا فراهم کنید.
مقدار مصرف نمک، الکل و کافئین را به حداقل ممکن برسانید.

کاهش وزن بدن و ورزش چه اثري در بهبودي بیماري فشار خون دارد؟

در اغلب افرادي که دچار افزایش وزن و چاقی هستندکاهش وزن سبب کاهش فشار خون میشود.
ورزش و فعالیت بدنی نیز چون به کاهش وزن کمک میکند سبب پایین آوردن فشار خون میشود.
همچنین به نظر میرسد که ورزش خود به تنهایی نیز سبب پایین آوردن فشار خون میشود.

چگونه مصرف نمک را کنترل کنیم؟

در بسیاري از افراد مصرف نمک زمینه افزایش فشارخون را فراهم میکند.
بنابراین آنان که گرفتار افزایش فشار خون هستند نباید بیشتر از 5 تا 6 گرم نمک در روزمصرف کنند.
این مقدار تقریبا برابر با یک قاشق چايخوري است.
اما بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید حتیاز این مقدار هم کمتر نمک مصرف کنند
که این مقدار راپزشک معالج براي این بیماران مشخص خواهد کردهرگز به غذاي خود در سفره، نمک اضافه نکنید.
هرنوشیدنی و یا غذاي آمادهاي که از فروشگاه میخریدحتما به میزان نمک موجود در آن که اکثرا به نام (Sodium) سدیم مشخص میشود، توجه کنید.

استرس چه اثري در افزایش فشار خون دارد؟

استرس هم ممکن است سبب افزایش فشار خون شود.
به این ترتیب باید کوشش کنید که آنچه را که سبب استرس در شما میشو د تا آنجا ممکن است برطرف کنید و اگر نتوانستید از پزشک خودکمک بگیرید.
در این جا یادآوري میشود که برطرف کردن استرس و داشتن آرامش خاطر نه تنها در درمان بیماري فشار خون بلکه در درمان هر بیماري دیگري موثر است.

رژیم غذایی در بیماران با فشار خون بالا

کاهش وزن و حفظ وزن طبیعی از ارکان اساسی هربرنامه طراحی شده جهت مقابله با فشار خون هستند.
تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به فشار خون بالاباید مصرف سدیم را کاهش دهند.
پتاسیم و کلسیم می تواند به کاهش فشار خون کمک کند.
موز، زردآلو،انجیر، گریپ فروت، هلو، انگور و آلو میوه هایی سرشاراز پتاسیم هستند که در کاهش فشار خون بالا موثرند.
سیب زمینی، سیر، بروکلی، کدو سبز، قارچ ورگوجه فرنگی و سبزي نیز سرشار از پتاسیم هستند.
حبوبات نیز از این مواد غنی میباشند.مرکبات، توتها و سبزيهاي داراي برگ سبز، منابع خوب ویتامین ث هستند.
دریافت کم این ویتامین با فشارخون بالا ارتباط دارد.
خوردن گوشتهاي سفید مانند:مرغ و ماهی طبخ شده بدون نمک براي افراد دچار فشارخون بالا توصیه میشود.
براي معطر کردن گوشتمیتوان از سبزيهاي معطر، ادویهها و میوهها استفاده کرد.
ماهی را نیز میتوان با شوید، فلفل قرمز یا سیاه،مرکبات، سسهاي خانگی بدون نمک یا سایر سبزيهای معطر کرد.
مصرف ماهیهاي با اسیدهاي چرب مفید ازقبیل حلوا، قزل آلا و قباد حداقل دوبار در هفته توصیه میشود.

از چه غذایی باید پرهیز کرد؟

افرادي که از فشار خون بالا رنج می برند باید از خوردن غذاهایی مانند: سوسیس، کالباس، کنسرو گوشت، ماهی دودي یا کنسرو شده، سسها و کنسرو لوبیا که سرشاراز سدیم هستند، پرهیز کنند.
در طبخ به جاي کره و روغن جامد نباتی بهتر است از روغن زیتون، سویا و کانولااستفاده کرد.
مواد حاوي کافئین از قبیل قهوه،نوشابه هاي کولا و شکلات سبب افزایش فشار خون میشوند و باید در حد اعتدال مصرف شوند.

بیماری ناشی از فشار خون بالا

کنترل نکردن فشار خون بالا باعث بروز عوارض زیر دربدن می شود:

حمله یا سکته قلبی: فشار خون بالا باعث سختی وافزایش ضخامت سرخرگ هاي خونی می شود(آترواسکلروز) که این امر باعث حمله قلبی، سکته قلبی وسکته مغزي می شود.

آنوریسم : آنوریسم عبارت است از اتساع (باد کردن) یابیرونزدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ. پمپ کردن خون در رگ ها علی رغم داشتن فشار خون بالا، باعث ضخیم شدن عضله قلب می شود.
در نتیجه قلب به سختی خون را پمپ می کند و دچارنارسایی می شود.

تنگ و ضعیف شدن رگ هاي خونی در کلیه ها :
در اینحالت کلیه ها نمی توانند به درستی کار خود را انجام دهند.

ضخیم شدن، تنگی و یا پارگی رگ هاي خونی در چشم:
در این حالت بینایی فرد کم می شود.
سندرم متابولیک:
سندرم متابولیک یکی از اختلالاتمربوط به متابولیسم بدن است که شامل افزایش اندازهدور کمر، تري گلسیرید خون بالا، کاهش کلسترول خوبیافشار خون بالا و افزایش هورمون انسولین ، HDLاست.
اگر فشار خون فرد بالا باشد، احتمال ابتلا به سایراجزاي این سندرم زیاد است.
هر چقدر اجزاي بیشتري ازاین سندرم را داشته باشید، بیشتر دچار دیابت، بیماري قلبی و سکته می شوید.

مشکل حافظه و یادگیری:
فشار خون بالا روي توانایی فکر کردن، یادآوري و یادگیري فرد تأثیر می گذارد.